Każda osoba podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego ma prawo do wyboru i zmiany lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej. Bezpłatnej zmiany można dokonać dwa razy w roku, a każda kolejna zmiana wiąże się z opłatą w wysokości 80zł. Opłaty nie pobiera się w przypadku zmiany miejsca zamieszkania oraz sytuacji zaprzestania udzielania świadczeń przez wcześniej wybranego lekarza, pielęgniarkę i położną podstawowej opieki zdrowotnej.
Każdy ubezpieczony ma prawo wyboru lekarza dentysty oraz korzystania ze świadczeń przez niego prowadzonych oraz materiałów niezbędnych do tych świadczeń. Dzieci i młodzież do ukończenia 18. roku życia oraz kobiety w ciąży i w okresie połogu mają prawo do dodatkowych świadczeń zdrowotnych lekarza dentysty oraz stosowanych przy nich materiałów stomatologicznych.
Ubezpieczony ma również prawo wyboru lekarza udzielającego świadczeń specjalistycznych, które w większości są realizowane na podstawie skierowania od lekarza POZ. Skierowanie nie jest potrzebne w przypadku wizyty u ginekologa i położnika, dentysty, dermatologa, wenerologa, onkologa, okulisty oraz psychiatry.
Dodatkowo ubezpieczony ma prawo do świadczeń rehabilitacji leczniczej, zaopatrzenia w wyroby medyczne i środki pomocnicze, niezwłocznego uzyskania świadczeń medycznych w stanie nagłym (również u świadczeniodawcy, który nie zawarł umowy z NFZ), w uzasadnionych przypadkach przejazdu środkami transportu sanitarnego oraz otrzymania wydawanych bezpłatnie orzeczeń i zaświadczeń.